Tijdens onze campagne ‘Goed eten, goed doen’, delen we elke maand een blog van een partner die duurzaamheid als kernwaarde heeft. Deze maand schrijft Douchka van FairTrade Belgium over het combineren van lokaal, fairtrade & bio.
Dagelijks duurzame voeding op je bord, gezond voor de mens en geteeld met respect voor mens en milieu? Steeds meer mensen willen dat, maar weten vaak niet hoe te beginnen. In een doorsnee Belgische supermarkt vind je bijvoorbeeld meer dan 10.000 voedingsproducten. Hoe vind je je weg in die eindeloze mogelijkheden, en hoe ga je volop voor duurzaam? We lichten het perfecte trio toe: fair trade, biologisch en lokaal.
Wat bepaalt eigenlijk of voeding duurzaam is? Hoe kan ik kiezen tussen biologisch, lokaal of Fairtrade? Wat garanderen al die labels mij? Is het een optie om alleen nog maar bio te eten? Hoe zit het met lokaal geproduceerde voeding? Moeten we koffie, cacao en bananen aan de kant laten staan, willen we onze ecologische voetafdruk verkleinen? En als ik beslis alleen seizoensgebonden groenten en fruit te eten, hoe ga ik dan om met gewassen die hier niet groeien? Moet ik rijst, koffie, cacao, bananen, ananas, thee, specerijen … van mijn menu schrappen?
De bewegingen voor lokale, biologische en fairtradevoeding delen, als het er op aan komt, één visie en aanpak: ze verbinden consumenten en producenten die zich inzetten voor een duurzaam voedselsysteem. Deze bewegingen delen ook veel van hun concrete streefdoelen:
Om als consument zo veel mogelijk impact te hebben op je omgeving en de wereld, doe je er goed aan een lokale boer te steunen. Produceert die bio, des te beter. Wanneer lokale landbouw geen optie is, denk dan aan Fairtrade. De meeste Fairtrade gecertificeerde producten, zoals koffie, thee, cacao en bananen, kunnen niet in België of een buurland geproduceerd worden. Lokale alternatieven zijn er dus niet. Het komt ook voor dat de producenten van hier niet genoeg kunnen produceren om aan de vraag te voldoen.
Fairtrade, bio en lokale voeding zetten allemaal gezonde voeding met respect voor de aarde en de mens centraal. Maar wat zijn nu precies de verschillen?
Wanneer een producent niet waardig kan leven van zijn of haar werk, kan je niet spreken van duurzaam. Slechte leefomstandigheden en (extreme) armoede liggen vaak aan de basis van vervuilende en milieuverwoestende landbouwpraktijken zoals ontbossing, watervervuiling en bodemuitputting. Wanneer een producent moeite heeft om elke dag een maaltijd op tafel te zetten, is het een illusie te hopen dat die op een dag kan investeren in duurzame productie. In zulke omstandigheden ligt de prioriteit elders. Of, zoals ze in Ivoorkust zeggen: ‘de hongerige maag heeft geen oren’.
Het fairtradesysteem verbindt producenten en werknemers in Azië, Afrika en Zuid-Amerika met consumenten en bedrijven over de hele wereld, om wereldhandel op een positieve manier te veranderen. Producten die een fairtradelabel dragen, voldoen aan strenge sociale, ecologische, economische en organisatorische standaarden. Met als ultieme doel: alle producenten de kans geven een waardig bestaan op te bouwen, en tegelijkertijd de aarde die ons voedt beschermen.
Er wordt een gegarandeerde minimumprijs voorzien voor producenten. Zelfs wanneer de prijzen op de wereldmarkt lager liggen, krijgen de boeren nooit minder dan de minimumprijs. Daarenboven ontvangen producentencoöperaties ook een Fairtrade premie: een bedrag bovenop de aankoopprijs dat ze in de gemeenschap of de coöperatie kunnen investeren.
Fairtrade moedigt de producenten aan om te kiezen voor een biologische productie. Zo ligt de minimumprijs hoger als de producent ook biogecertificeerd is. Hierdoor heeft meer dan de helft van de Fairtrade katoen-, bananen-, en koffieproducenten beide certificaten. In België is 70% van de Fairtrade gecertificeerde producten ook biologisch gecertificeerd.
Er bestaan verschillende labels voor biologische en ecologische producten. Over het algemeen verbiedt een biolabel elk gebruik van kunstmatige (chemische) meststoffen, chemische (of synthetische) pesticiden of genetisch gemodificeerde organismen. Sommige biolabels, zoals het EU-label (met het groene blaadje), bekommeren zich ook om het welzijn van de dieren.
Biologische landbouw produceert voedsel met uitsluitend natuurlijke grondstoffen en processen. Dat resulteert over het algemeen in een beperkte milieu-impact. Biolandbouw stimuleert:
En het sociale aspect van het bioverhaal? Hoewel de producent over het algemeen een hogere prijs krijgt voor biologische producten, heeft het EU-biolabel op zich geen sociale doelstellingen. In tegenstelling tot Fairtrade houdt het geen rekening met de werkomstandigheden en de verloning van de boer. Het Biogarantie Label integreert dan weer het lokale aspect, door te eisen dat het hoofdingrediënt van een product in België wordt geproduceerd. Bovendien is het een van de weinige biologische labels die zich uitspreken over de prijs die de boer krijgt: ‘De vergoeding voor de boer is gebaseerd op de productiekosten en impliceert een correct salaris en investeringsmogelijkheden’.
Je hebt vast al gehoord van #supportyourlocals en zag misschien de hashtag #opdebuurderij en #vorkenaandemacht al passeren. Lokaal kopen betekent ook de lokale economie ondersteunen. Je stimuleert de economie waaraan je zelf deelneemt, als burger en consument. Bovendien: met smaken van hier, op onze bodem geteeld, maak je je smaakpapillen vaak eens zo blij. Sommige producenten kunnen zich geen biologische certificering veroorloven. Daar zijn vele verklaringen voor: hun bedrijf is te klein, te jong … Maar dat hoeft niet meteen te betekenen dat zo’n producent produceert op een manier waar jij het liefst ver vanaf blijft. Velen doen aan doordachte landbouw: ze werken met respect voor de natuur en de dieren, binnen de grenzen van hun eigen mogelijkheden.
Door te kiezen voor korte keten of rechtstreekse aankoop sta je direct in verbinding met de producent. Zo kan de boer zelf zijn prijs, productiemethode en aanvoer bepalen. Met zo’n transparant systeem wordt hij een echte ambassadeur voor zijn product. En jij krijgt als consument verse, hoogwaardige producten rechtstreeks van de boer. Je hebt nauwelijks kilometers afgelegd, je vermijdt een berg verpakkingsafval en je ondersteunt de plaatselijke economie.
Dus: als je verse producten kan kopen, die dicht bij huis geteeld zijn met respect voor de natuur, aarzel dan niet! Sommige labels, zoals Biogarantie, combineren lokale en biologische landbouw. Voor groenten en fruit staat ‘lokaal’ bovendien gelijk aan seizoensgebonden eten. Zo zijn Belgische aardbeien in december vervuilend, omdat ze dan in verwarmde serres groeien. Vervuilender zelfs dan aardbeien uit een verder gelegen streek waar ze wel in het seizoen zijn. Anderzijds is het in de eerste plaats al niet ecologisch om producten van veraf te kiezen als je ze ook dicht bij huis kunt vinden. Kijk dus altijd na hoe een product tot stand komt. De productiemethode heeft vaak een grotere ecologische voetafdruk dan het transport.
Wil je jouw ecologische voetafdruk verminderen? Let dan vooral op wat je eet en hoe het tot stand komt, niet alleen op het land van herkomst. Maak dus een geïnformeerde keuze! Je kan perfect gevarieerd eten zonder de zorg voor de aarde en de mens uit het oog te verliezen. Ook zonder een ware revolutie in je eetgewoonten kan je duurzamer gaan eten: denk bij het winkelen aan het ‘perfecte trio’ en je hoeft jezelf geen enkel pleziertje te ontzeggen! Wil je meer info over labels? Neem dan zeker hier een kijkje.
Dit is een gastbijdrage van FairTradeGemeente voor Boeren & Buren. FairTradeGemeente is een campagne van Fairtrade Belgium, 11.11.11, Rikolto en Oxfam Wereldwinkels, met de steun van Cottover en België, partner in ontwikkeling.
Als je onze artikels leuk vindt, laat het ons dan zeker weten op onze Facebook pagina. Ontdek Boeren & Buren hier..
Comments