Bestuiving is de basis van ons ecosysteem. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties wordt 71% van de gewassen bestoven door bijen. Als die zouden verdwijnen, zouden we met heel weinig op ons bord achterblijven. Bloemen, insecten, bestuiving, voedsel… wat is hun verband eigenlijk voor ons eco-syteem?

Je hoorde dit misschien al, maar we kunnen het niet genoeg herhalen. Wilde bijen zijn met uitsterven bedreigd, volgens recente schattingen tot zo’n 50%. Het spreekt voor zich dat dit geen goed nieuws is, maar wat houdt dit precies in? We vatten het kort samen.

Een bedreigd ecosysteem

Een markt zoals we die vandaag kennen. (PRNewsFoto/Whole Foods Market)

Laten we beginnen met twee afbeeldingen die zijn gepubliceerd door de Whole Foods market, de tempel van de biologische en lokale consumptie in de Verenigde Staten. Boven, hoe de winkel er vandaag uitziet; onder, hoe hij er morgen zal uitzien als de bijen verdwijnen en daarmee ook het fundamentele bestuivingsproces. “Bijen bestuiven meer dan 100 gewassen in de Verenigde Staten, van de amandelen in je muesli tot de bosbessen in je yoghurt,” klinkt het bij Whole Foods. “De achteruitgang van bijen bedreigt veel van de verse ingrediënten waar consumenten van houden.”

Een markt zonder groenten en fruit waarvoor bestuivers nodig zijn. (PRNewsFoto/Whole Foods Market)

Laten we nu overgaan tot de verklaring van het verschijnsel: bestuiving. Als er geen bloem was, zou er geen insect zijn, en omgekeerd. Het model is dit van een sharing economy: tussen de protagonisten van het verhaal is er een horizontale relatie, een geven en nemen. Jij geeft aan mij, ik geef aan jou. Dus wie geeft wat aan wie?

Bloemen en bestuivers

Bloemen bieden insecten iets om zich mee te voeden en elk type bloem trekt een andere soort insect aan. Wanneer de insecten hun buik vol hebben, is het werk aan hen, namelijk de zaden vervoeren. Wanneer een bij de bloem doorzoekt, wrijft hij tegen de meeldraden (het mannelijk orgaan van de bloem dat stuifmeel produceert). Dus als hij helemaal besmeurd met hetzelfde stuifmeel op andere bloemen van dezelfde soort aankomt, dumpt hij het zonder het te beseffen. De stuifmeelkorrel komt aan op de stamper (het vrouwelijke orgaan van de bloem), gevangen door een kleverige stempel (een soort uitstulping aan de top van de stamper).

Het stuifmeel glijdt naar het hart van de eierstok, waarin zich de eicel bevindt, en op dat ogenblik vindt de bevruchting plaats. Stuifmeel + eicel = zaadje, het zaad van onze peren of druiven. En hoe wordt dit alles een vrucht? Wel, als de eicel bevrucht is, verandert de wand van de eierstok in een vrucht.

Dus hoe gaan we het doen wanneer er geen bestuivers meer zijn om onze bloemen in fruit om te zetten? Moeten we het met de hand doen, of laten we het door machines doen? Of is het misschien verstandiger om onze gevleugelde bestuivers te beschermen! Natuurpunt lijstte tips op hoe je zelf wilde bijen kunt helpen.